(مدیریت شبکه‌های کامپیوتری): استفاده از فن‌آوری‌های متعدد و در عین حال پویا در طراحی، پیاده‌سازی و نگه‌داری شبکه‌های کامپیوتری، افرادی را که علاقه‌مند به فعالیت در این زمینه خصوصا مدیریت شبکه‌های کامپیوتری می‌باشند دچار نوعی سردرگمی نموده است و همواره برای این طیف از علاقه‌مندان فعالیت در عرصه فناوری اطلاعات و ارتباطات سوالات فراوانی مطرح می‌گردد:

از کجا باید شروع کرد؟

به چه صورت باید ادامه داد؟

دانش لازم برای فعالیت موثر در این عرصه چیست؟

موثرترین مسیر برای حرکت در این راه چیست؟

رمز موفقیت افرادی که این مسیر را در کوتاه‌ترین زمان طی نموده‌اند چیست؟

در پاسخ به سوالات فوق و سایر مواردی که ممکن است برای علاقه‌مندان فعالیت در این عرصه مطرح گردد، می‌بایست به این نکته مهم اشاره گردد که قطعا باید موارد فراوانی را به صورت اصولی و ساخت‌یافته فراگرفت و متناسب با تغییر در فن‌آوری‌های استفاده شده در شبکه‌های کامپیوتری،‌ فرآیند یادگیری را بدون وقفه ادامه داد. یادگیری در این عرصه همانند بسیاری از زمینه‌های دیگر فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات  فرآیندی مستمر و بدون توقف است. افرادی که در این عرصه گام می‌نهند، لازم است پیشاپیش شرایط روحی و جسمی مناسبی را در خود ایجاد و تقویت نمایند.

قطعا در این مطلب نمی‌توانیم به تمامی سوالات فوق پاسخ دهیم ولی می‌توانیم به مواردی اشاره نماییم که می‌بایست به عنوان یک سیاست کلی یادگیری بر روی آنان متمرکز گردید:

 مدل مرجع OSI:

رفتار عناصر نرم‌افزاری و سخت‌افزاری موجود در یک شبکه منطبق بر مدل مرجع OSI است. بنابراین لازم است در ابتدا و قبل از هر چیز با این مدل به خوبی آشنا گردید. شناخت و آگاهی از نحوه عملکرد مدل مرجع OSI یکی از موارد حیاتی در دنیای شبکه‌های کامپیوتری است. اهمیت این موضوع به حدی است که حتی  در برخی موارد برای مستندسازی یک شبکه کامپیوتری نیز از مدل مرجع OSI کمک گرفته می‌شود.

مفاهیم پروتکل TCP/IP:

با توجه به نقش غیرقابل انکار پروتکل‌ها خصوصا پروتکل TCP/IP در دنیای شبکه‌های کامپیوتری، لازم است با این پروتکل به خوبی آشنا گردید. آشنائی با مفاهیمی همچون نحوه آدرس دهی، نحوه ایجاد یک آدرس (بخش شبکه و بخش مربوط به host و سایر موارد دیگر )، Subnetting  و gateway از جمله موارد حیاتی در این زمینه می‌باشد.

پشته و یا STACKS:

در این رابطه لازم است با نحوه پیاده‌سازی stack بر روی host آشنا گردید. همچنین، آشنائی با هر یک از عناصر موجود در شبکه (نظیر کارت شبکه، درایورهای مربوط به هر یک از دستگاه‌ها، سیستم عامل و سایر موارد دیگر) نیز می‌بایست در دستور کار قرار گرفته تا اشکال‌زدائی شبکه با فرآیندی منطقی صورت پذیرد.

لایه دوم:‌

در این رابطه لازم است با نحوه عملکرد سوئیچ و تفاوت آن با هاب و روتر آشنا گردید . شناخت bridge و تفاوت بین یک collision domain و  یک broadcast domain  و در ادامه آشنائی با VLAN نیز می‌بایست در دستور کار قرار گیرد.

روتینگ:

ضروری است با یک پروتکل روتینگ آشنا گردید.  پروتکل RIP به دلیل عدم پیچیدگی فراوان، گزینه‌ای مناسب برای شروع است. هدف از آشنائی با پروتکل‌های روتینگ‌، ایجاد بستر و زیرساخت مناسب آموزشی برای آشنایی با نحوه عملکرد روتر است و این که چگونه دستگاه فوق اطلاعات یک شبکه را در اختیار سایر شبکه‌ها قرار می‌دهد. بنابراین لازم نیست به صورت خیلی جدی و عمیق درگیر مفاهیم پیچیده روتینگ و الگوریتم‌های مربوطه شد.

سرویس ها:

سرویس‌ها در یک شبکه دارای جایگاهی بسیار مهم می‌باشند و لازم است با نقش سرویس‌هایی نظیر DNS ,DHCP و WINS آشنا گردید. بدیهی است نصب، پیکربندی ایمن، نگهداری و اشکال‌زدائی سرویس‌های فوق می‌بایست در دستور کار قرار گیرد‌.

استفاده مفید از منابع مرجع شبکه‌ای:

در این رابطه لازم است از منابع مرجع شبکه‌ای به صورت اصولی استفاده نمود (سایت whatis.com گزینه‌ای مناسب برای یافتن برخی از سوالات متداول و یا اصطلاحات پایه در خصوص شبکه‌های کامپیوتری است). پاسخ به سوالات و یا تشخیص و رفع اشکالات احتمالی‌، می‌بایست مبتنی بر رویکردهای کاملا علمی باشد حتی اگر لازم باشد در ابتدا از واژه ارزشمند “نمی دانم” استفاده نمایید.

امنیت:‌

ایمن‌سازی و ایمن نگهداشتن یک شبکه کامپیوتری یکی از مهمترین وظایف مدیران شبکه در عصر حاضر محسوب می‌گردد. بنابراین لازم است که اطلاعات خود را در زمینه امنیت خصوصا نحوه عملکرد فایروال‌ها و سایر تکنولوژی‌های امنیتی نظیر VPN افزایش داد. همچنین، آشنائی با authentication ،authorization و accounting و تفاوت بین هر یک از آنان نیز می‌بایست در دستور کار قرار گیرد.

خروجی:

آگاهی از آخرین وضعیت پیکربندی و عملکرد یک دستگاه شبکه‌ای از جمله اقدامات حیاتی یک مدیر شبکه می‌باشد. بنابراین لازم است با نحوه دریافت اطلاعات در خصوص وضعیت هر یک از دستگاه‌های شبکه‌ای آشنا گردید. مثلا در ارتباط با روتر و سوئیچ می‌توان از مجموعه دستورات مختلف show به منظور آگاهی از اطلاعات پیکربندی و نحوه عملکرد آنان استفاده نمود.

آشنائی با نحوه عملکرد برنامه‌ها و رویه‌های درگیر در فرآیند ارتباطی:‌

در این رابطه لازم است از یک زاویه دیگر و در ابعادی عمیق‌تر، حرکت داده‌ها از یک برنامه به برنامه دیگر بررسی گردد:

یک برنامه بر اساس چه نوع ساختاری داده مورد نیاز خود را از یک برنامه دریافت می‌نماید؟ (segmented, packetized, framed و یا  routed)
کامپیوتر چگونه از آدرس MAC یک بسته اطلاعاتی آگاه می‌گردد؟  (ARP)
نحوه ایجاد یک فریم به چه صورت است؟ (MTU)
سوئیچ برای فوروارد کردن یک بسته اطلاعاتی بر روی یکی از پورت‌های موجود از چه روشی استفاده می‌نماید؟ (FDB)
چگونه روتر یک اینترفیس را انتخاب می‌نماید؟ (جدول روتینگ)

موارد فوق، رویکردهای اساسی به منظور شکل‌گیری یک سیاست آموزشی برای علاقه‌مندان به فعالیت در عرصه شبکه‌های کامپیوتری به عنوان مدیر شبکه را ترسیم می‌نماید. مدیرانی که می‌بایست علاوه بر افزایش مستمر توانمندی خود، قادر به مدیریت پویای سایر منابع انسانی شاغل در مراکز شبکه به منظور نگهداری مطلوب از یک شبکه کامپیوتری باشند. آموزش مستمر و هدفمند وجه اشتراک تمامی کارکنان شاغل در یک مرکز شبکه‌ای است، چراکه مدیریت و راهبری مطلوب یک شبکه کامپیوتری بدون توجه به معیارهای علمی، امری محال و دور از دسترس خواهد بود که پیامد آن از دست دادن منابع ارزشمند انسانی و غیرانسانی است.