به گزارش خبرگزاری فارس از تبریز، پویا خوش پیمان/ اینجا مردمانش زندگی متفاوتی را تجربه می‌کنند، این را می‌توان با قدم‌‌زدن در کوچه ‌پس‌کوچه‌هایشان فهمید.

آنها در سکونتگاه‌های غیررسمی ساکن هستند و از کمترین امکانات رفاهی برخوردارند، زمین‌هایشان به نسبت سایر محلات تبریز ارزان است ولی زندگی‌‌شان با شیب کند اما گران می‌گذرد.

وارد محلاتشان که می‌شوید دیوارهای فرسوده، کوچه‌های تنگ و بی‌قواره و پله‌ای، خانه‌های کوچک تو در تو، خیل عظیم سیم‌های برق و کودکان معصوم در حال بازی، توجهتان را جلب می‌کند.

پای صحبت‌های هر کدام از آنها که بنشینید خواهید دید اکثر آنها روزگاری در روستا و شهرستان خودشان زندگی آرام و بی‌دغدغه‌ای داشتند ولی با این حال تصمیم گرفتند تا به شهر بزرگی کوچ کنند بلکه به رویاهایشان برسند اما غافل از اینکه اینجا خبری از رویاها نیست.

آنها آمدند و در حاشیه شهر ماندگار شدند، اکنون نه راهی پَس و نه راهی پیش‌رو دارند.

ابرهای تیره بر آینده آنها و کودکانشان سایه افکنده است. مسوولان به آنها مهمان‌های ناخوانده می‌گویند و نام محلات حاشیه‌نشین یا کم برخوردار را بر آنها نهاده‌اند.  

از مهم‌ترین مشکلات این محلات می‌توان به بیکاری، نداشتن خانه و مسکن مناسب، محیط بد اجتماعی و فرهنگی، کمبود امکانات رفاهی، آموزشی، فرهنگی و تفریحی برای کودکان، انحرافات اجتماعی، نبود امنیت، آسفالت نبودن کوچه‌ها، کمبود بهداشت، نبود فاضلاب‌های محله، نداشتن آب لوله‌کشی، شلوغی محله‌ها، تراکم جمعیتی زیاد، بافت روستایی چند قومی و چند فرهنگی اشاره کرد.

اکثر حاشیه‌نشین‌ها به دلیل اینکه فاقد تخصص هستند به مشاغلی کاذب مانند دستفروشی،کارگری ساده و مواردی از این قبیل روی می‌آورند.

ای کاش بیشتر از این شرمنده دخترانم نباشم

«نگین و نگار» ۱۲ و ۱۴ ساله از ساکنان یکی از محلات حاشیه‌نشین تبریز هستند که به همراه مادرشان محکوم به زندگی در شرایط سخت شده‌اند.

مادرشان می‌گوید: «زندگی ما به کمک یارانه نقدی می‌چرخد، پدر نگین و نگار در کمپ نگهداری می‌شود و مراحل درمان را می‌گذراند».

او ادامه می‌دهد: «تا به امروز نتوانسته‌ام برای بچه‌ها لوازم‌التحریر و لباس مدرسه خریداری کنم، حتی توان پرداخت قبوض برق، گاز و آب را هم ندارم».

خانم فخیمی با بغضی که در گلو دارد، اضافه می‌کند: «ای کاش بیشتر از این شرمنده نگین و نگار نباشم».

او می‌گوید: کمپ از ما هزینه نگهداری شوهرم را می‌خواهد، حتی پول تاکسی ندارم به بهزیستی بروم و نامه معرفی بگیرم! به گفته خودش از روستایی در کلیبر، به امید بهبود زندگی بهتر به تبریز آمده‌اند.

دیگر حتی نمی‌توانم قرص‌های اعصابم را نیز بخرم!

زن میانسالی که چهره‌اش مسن‌تر از سن واقعی اوست و غم در نگاهش موج می‌زند، داروهایش را پیش رویم ریخته و می‌گوید: «دیگر حتی نمی‌توانم این‌ها را نیز بخرم!».

خودش که می‌گوید سال ۹۴ به دلیل کم‌آبی خانه و زمین‌هایشان را در یکی از روستاهای شهرستان هریس فروخته و به تبریز آمده‌اند.

یکی از اهالی محله می‌گوید: «ایام انتخابات که می‌رسد همه نگاه‌ها به این قسمت از شهر معطوف می‌شود».

محمود که کارگر میدان میوه و تره بار بود، دیسک کمر دیگر اجازه کار کردن به او را نداد؛ در حالی که از پله‌های کوچه پایین می‌آید، با کنایه می‌گوید: «مسوولان به جای دوچرخه‌سواری بیایند و هر روز مثل ما از این پله‌ها بالا و پایین بروند!».

او می‌گوید: «وقتی از مسوولان پیگیر آسفالت و امکانات رفاهی می‌شویم می‌گویند اینجا منطقه حاشیه‌نشین است! چطور موقع انتخابات ما حق رای داریم ولی حق برخورداری از امکانات را نداریم؟ چه فرقی بین ما و ولی‌عصرنشینان است؟ ما هم شهید داده‌ایم! وقتی هم پیگیر حقمان می‌شویم برچسب حاشیه‌نشینی به ما می‌زنند».

افزایش قیمت اجاره بها دلیل جابه‌جایی

اکثر حاشیه‌نشینان تبریز از روستاها و شهرهای اطراف ( منطقه ارسباران) به این محلات آمده‌اند، البته اخیرا افزایش ۳۰ تا ۴۰ درصدی قیمت اجاره‌بها باعث کوچ برخی از اقشار مستأجر به این محلات شده است. 

۳ هزار و ۸۰۰ هکتار بافت ناکارآمد شهری در تبریز

سلطانی اضافه می کند: در حوزه بازآفرینی از زمانی که ستاد بازآفرینی تشکیل شده در آذربایجان‌شرقی، ۴۸ محله برنامه بازآفرینی شهری دارند.

️عضو هیات علمی دانشگاه و تحلیلگر اقتصادی در این خصوص به خبرنگار فارس می‌گوید: کنترل مهاجرت روستائیان به شهر با ارائه امکانات بیشتر به نقاط روستایی، سپس ایجاد و گسترش فرصت‌های شغلی و توجه به معیشت در جامعه روستایی، تخریب بخش فرسوده، اشتغال‌زایی، احداث صنایع، حمایت‌های مالی، ساخت مسکن و فعال کردن حوزه‌های فرهنگی را می‌توان از جمله راهکارهای کاهش حاشیه‌نشینی نام برد.

محمد کلامی ادامه می‌دهد: برای مهار این معضلات باید به کمک دست‌اندرکاران این حوزه، هم فضای سکونتی این مناطق تغییر پیدا کند و هم امکانات فرهنگی و اجتماعی مانند درمانگاه، مهد کودک، بوستان‌ها، پایگاه اوقات فراغت در این مناطق استقرار یابد.

به باور این کارشناس اقتصاد شهری، اهالی این مناطق باید از لحاظ اقتصادی بازتوانی شوند و در کارهای مورد علاقه آموزش ببینند و سرمایه اولیه برای فعالیتشان در اختیار آنان قرار گیرد.

قِصه ی پُر غُصه و تکراریِ حاشیه‌نشینان تبریز سال‌های سال است که نه گوش ِ‌ شنوایی دارد و نه و چشم ِ‌ بینایی‌! امید است با اقدام موثر مسوولان و نهادهای متولی، مشکلات ِمناطق حاشیه‌نشین تبریز، رو به کاهش بگذارد.

در پایان باید،گفت، تبریز دومین شهر پرحاشیه‌نشین کشور، بافت‌های ناکارآمد شهری تبریز مشتمل بر دو بافت فرسوده و حاشیه‌نشین است زندگی نزدیک 50 درصد جمعیت تبریز در این بافت‌ها خیلی نگران‌کننده است.

برای دیدن گزارش تصویری مناطق حاشیه نشین تبریز به عنوان تبریز؛ دومین شهر حاشیه‌نشین کشور اینجا را کلیک کنید.