یکی از درگیری هایی که در ابتدای یادگیری و آموزش برنامه نویسی، دانشجو رو کلافه میکند این است چه زبانی یاد بگیرم، کدام زبان برنامه نویسی خوب است یا معمولا این سوال پرسیده می شود بهترین زبان برنامه نویسی در ایران چی هست. معمولا هر کسی بر اساس سلیقه و دیدگاه خودش به این سوال جواب میدهد طوری که اکثرا دچار سردرگمی می شود و بعضی هم راه رو اشتباه میروند.
در ابتدا جواب این سوال: چرا تعداد زبان های برنامه نویسی اینقد زیاد هستش و دلیل این همه زبان چی هست باید در جواب این سوال بایستی گفت که این زبان‌های برنامه نویسی بسته به نیاز بازار آی تی طراحی و توسعه داده شده اند. به طور مثال، فرض کنیم که یک برنامه نویس تمایل به انجام دادن یکسری دستورات خاص در برنامه اش دارد اما زبان‌های برنامه نویسی موجود از عهده ی انجام آن کار بر نمی آیند. لذا وی مجبور میشود تا زبان برنامه نویسی اختصاصی خود را طراحی کند و اگر آن زبان به معنای واقعی کلمه زبان خوبی باشد، سایر برنامه نویسان هم شروع به استفاده از آن زبان برنامه نویسی کرده و آن زبان شهرت جهانی پیدا می کند.
به عنوان نمونه، زبان برنامه نویسی Java را می توان مد نظر قرار داد که آقای جیمز گوسلینگ پس از ناتوانی زبان های سی و سی پلاس پلاس در برآورده کردن نیازهای ایشان در توسعه ی نرم افزار، اقدام به نوشتن زبان برنامه نویسی خاص خود کرد که در حال حاضر این زبان جزو یکی از محبوب ترین و پر درآمد ترین زبان های برنامه نویسی دنیا است و طرفداران بسیاری را به خود جلب کرده است. (
البته در دنیا و در ایران زبان های دیگر محبوبیتر بیشتری دارند)
ما زبان‌های برنامه نویسی بسیاری داریم که از آن جمله میتوان به زبان‌های سی پلاس پلاس، جاوا، فورتران و … اشاره کرد. به عنوان مثال، زبان سی پلاس پلاس زمانی مد نظر قرار داده میشود که سرعت و عملکرد برنامه مد نظر باشد. مرورگرهای کروم، فایرفاکس، سافاری اپل و … با استفاده از این زبان نوشته شده اند. برخی بازی‌ها هم که خیلی حرفه‌ای هستند (مثل Call of Duty) با این زبان توسعه داده شده اند.
به عنوان مثالی دیگر، از زبان برنامه نویسی جاوا برای طراحی اپلیکیشن های اندرویدی و همچنین نرم افزارهای تجاری خیلی بزرگ استفاده میشود اما این در حالی است که زبان فورتران خیلی شهرت زیادی ندارد اما برای کارهایی که نیاز به محاسبات دقیق ریاضیاتی و محاسبات علمی باشد، از این زبان می بایست استفاده کرد.
سایتی تحت عنوان Tiobe به صورت ماهیانه اقدام به ارزیابی میزان محبوبیت زبان های برنامه نویسی مختلف کرده و این زبان ها را در قالب لیستی (از محبوب ترین به نامحبوب ترین) در اختیار کاربرانش قرار می دهد که ایشان خواهند توانست بر اساس آمار این سایت، به پیش بینی آینده ی یک زبان برنامه نویسی خاص و میزان نیاز جامعه ی آی تی به آن زبان پی ببرند. البته این رو متذکر شوم که این چیدمان و لیست بر اساس وضعیت جهانی است نه وضعیت برنامه نویسی در ایران.
خوب در مورد چرا اینقد زبان برنامه نویسی هست صحبت کردیم و گفتیم یک زبان برنامه نویسی خواست یک شخص یا شرکت رو برآورده نکرده طرف خودش نشسته و یک زبان جدید پدید آورده (خدایش چه حوصله داشتن اینا :)).
سعی میکنم در این مقاله هم وضعیت زبان های برنامه نویسی در جهان و بعد ایران رو مورد بررسی قرار دهم هم در مورد چه زبان هایی وضعیت کاریشون بهتره است. متاسفانه بعضی چون خودشون یک زبان برنامه نویسی رو کار کردن تعصب عجیب غریبی رو اون برنامه نویسی دارند.
خاطره: یه روز وقتی دانشجو بودم (چند سال پیش) چند نفر از همکلاسیام امدن پیشم گفتن فلانی میخوایم برنامه نویسی شروع کنیم به نظرت چی یاد بگیریم منم گفتم اگر وب میخواید کار کنید ASP.Net و PHP گزینه های خوبی هستند اگرم دسکتاپی میخواید سی شارپ گزینه فوق العاده ای هست و در ایران خوب جواب میده سی شارپ یه خوبی داره، یاد بگیرید میتونید ASP.Net تحت سی شارپ یاد بگیرید با یه تیر دو نشون. یکی از هم کلاسیام اون لحظه چون خودش ویژال بیسیک 6 کار میکرد شروع کرد به حرف زدن گفت نه بابا اینا چیه میگی فقط ویژال بیسیک 6، بهشون گفت بهترین زبان دنیاست (عجب :|). احتمالا خودتون میدونید ویژال بیسیک 6 یک زبان برنامه نویسی غیر حرفه ای هستش و برای برنامه نویسی های کوچیک ازش استفاده میشد الان که به ندرت کسی استفاده میکنه حتی از دروس هنرستان و دانشگاه هم کنار رفته و زبان های دیگه جایگزینش شدند. پس نتیجه میگیریم با تعصب حرف نزنیم در این زمینه چون یه عده ای رو منحرف میکنیم و به بیراه میبریم.
این خاطره رو تعریف کردم که بدون دلیل چیزی رو قبول نکنید و اگر کسی خیلی خیلی در مورد یک زبان برنامه نویسی حساس بود و خیلی گفت این خوبه بدونید یا خودش فقط همین یه زبان رو بلده یا اطلاعات کافی و دقیقی نداره. بعضی هم بر اساس اوضاع و وضعیت جهانی صحبت میکنند که باید بگم اینجا ایرانه وضعیت همه چی فرق میکنه و نمیتونید بر اساس وضعیت جهانی در مورد چیزی صحبت کنیم(منظورم زبان های برنامه نویسی هستش :))
نکته فوف العاده مهم: هر زبانی که در این مقاله معرفی میکنم به صورت درست و دقیق بدونید صد در صد کار براتون پیدا میشه.
نکته حیاتی: جهانی فکر کن محلی عمل کن.
6 زبانی که بلد باشید در ایران بیکار نمی مانید:
یک: سی‌شارپ
سی شارپ یک زبان برنامه‌نویسی همه منظوره، مدرن و شئ‌گرا است که توسط مایکروسافت توسعه داده شده است. این زبان در قلب بسیاری از اپلیکیشن‌هایی که توسط دات‌نت طراحی شده‌اند نیز قرار دارد. به یاد داشته باشیم که برنامه‌نویسی به زبان سی‌شارپ خیلی شبیه به زبان جاوا است، بنابراین اگر زمینه‌ای در زبان جاوا -یا به طور کلی، زبان‌های شبیه به سی- دارید، یادگیری سی‌شارپ خیلی برایتان سخت نخواهد بود. میزان رشد زبان #C در سال 2016 برابر با 88% بود. به جرات میتوان گفت اولین زبان برنامه نویسی دسکتاپی در ایران که بیشترین طرفدار رو دارد همین زبان سی شارپ هست. زبانی که قدرت بالایی در نوشتن انواع برنامه و اپلیکیشن دارد. شما با استفاده زبان سی شارپ میتوانید انواع برنامه های دسکتاپی، موبایل، وب و . . . رو بنویسید. معمولا تعداد زیادی از شرکت ها از این زبان برنامه نویسی استفاده میکنند. وقتی سی شارپ بلد باشید به راحتی میتوانید ASP.Net یاد بگیرید و راحت برنامه های تحت وب (وبسایت) بنویسید. اگر این زبان رو در کنار ASP.Net بلد باشید بالای 99 درصد کار پیدا کنید. چون روزانه از شرکت ها مختلف دنبال برنامه نویس سی شارپ و ASP.Net هستند.
سایت های مثل دیجی کالا، ورزش سه، بانک ملی و . . . با این زبان نوشته شده اند. اگر به دنبال یادگیری زبان برنامه نویسی سی شارپ هستید پیشنهاد میکنم مقاله چگونه متخصص سی شارپ شویم ؟ رو مطالعه کنید اگر هم دنبال یادگیری و آموزش برنامه نویسی وب هستید میتونید مقاله چگونه متخصص ASP.Net MVC شویم ؟ رو مطالعه کنید.
دو: PHP
php یک زبان عمومی است که برای برنامه های کابردی و بخصوص برای طراحی صفحات وب بسیار محبوب است. در واقع اگر میخواهید مستقل و آزاد برنامه نویسی کنید ، PHP یکی از زبان های ایده آل و خوب است. این زبان ، یک زبان اسکریپتی است که اساس و بنیان ایجاد آن ، برای طراحی صفحات پویای وب بوده است و در فهرست رده بندی TIOBE ، در ردیف ششم قرار دارد البته فعلا. این زبان رو اگر به صورت دقیق و درست بلد باشید حتما کار پیدا میکنید و میتوانید به صورت آزادکار (فریلنسر) کسب درآمد کنید. این زبان رو میتوان گفت جز زبان های پرکاربرد در ایران هست و فعلا براش کار وجود دارد.
سه: جاوااسکریپت به همراه HTML و CSS
جاوا اسکریپت ، یک زبان برنامه نویسی مختص وب میباشد که کلیه مرورگر های معروف و عمومی اینترنتی از آن پشتیبانی میکنند . این زبان در رده بندی انجمن TIOBE ، در ردیف هفتم قرار دارد. اگر این زبان رو در کنار HTML و CSS بلد باشید امکان این که کار پیدا نکنید بسیار پایین است.
چهار: JAVA و برنامه نویسی اندروید
جاوا JAVA یک زبان برنامه نویسی است که درسال 1994 توسط یکی از مهندسین شرکت سان (sun) به نام جیمز گوسلینگ نوشته شد، جیمز از نوشتن برنامه با ++C خسته شده بود و جاوا را برای رفع نیازهای خود طراحی کرد. گرامر جاوا محدودتر از ++C است و برخلاف ++C که ترکیبی است از ساختارها و شی‌گرایی، زبان جاوا یک زبان شی‌گرای خالص میباشد. فقط نوع دادهٔ اصلی از این قاعده مستثنی است. جاوا بسیاری از ویژگی‌ها را پشتیبانی میکند و از کلاس‌ها برای ساده‌تر کردن برنامه‌نویسی و کاهش خطا استفاده میکند.
در جهان برای سرمایه گذاری در پروژه های اقتصادی ، بهترین زبان ، زبان برنامه نویسی جاوا و .Net مایکروسافت است که از بین این دو ، باز هم جاوا حرف اول را می زند اما در ایران فرق میکند و .NET بیشتر طرفدار و استفاده رو دارد. پس دوباره به جمله حیاتی بالا میرسیم و آن هم این است که جهانی فکر کن و محلی عمل کن. باید بازار ایران رو بشناسی. مثلا اگر درگیر پایگاه داده باشید متوجه شده اید اوراکل از SQL Server پیش گرفته و پیشنهاد استفاده از اوراکل بیشتر است اما این جریان خیلی فرق میکند و در ایران فعلا و تا 7 8 سال آینده فقط بازار دست SQL Server است و بهتون قول میدم SQL حالا حالا در اکثر ادارات و موسسات ایران هست و بازار کار فوق العاده ای دارد.
علاوه بر همه اینها ، زبان برنامه نویسی سیستم عامل Android ( برای موبایل ) ، جاوا میباشد . سیستم عامل Android که خود گستردگی خوبی دارد ، برای تکامل و توسعه ، روز به روز نیاز به برنامه ها و ابزار های جدیدی دارد که همگی باید به زبان جاوا باشند . طبق آخرین آمار انجمن برنامه نویسان TIOBE ، زبان برنامه نویسی جاوا به لحاظ کارایی و استفاده ، دارای بالاترین رنکینگ در سرتا سر دنیاست ، یعنی رتبه اول را از آن خود نموده است.
پنج: سوئیفت
برمی‌گردیم به سال 2014، وقتی که اپل تصمیم گرفت یک زبان برنامه‌نویسی جدید بسازد، تا توسعهٔ برنامه‌های iOS و MacOS را برای برنامه نویسان و توسعه دهندگان راحت تر کند. در نتیجه، سوئیفت متولد شد! از آن زمان تاکنون، تقاضا برای این زبان به شدت افزایش پیدا کرده است، طوری که بسیاری از توسعه‌دهندگان به طرز گسترده‌ای در حال یادگیری این زبان هستند. سوئیفت بهترین‌های C و Objective-C را در خود جمع کرده، و به توسعه‌دهنده امکان خلق برنامه‌هایی حرفه‌یی را میدهد. میزان رشد این زبان در سال ۲۰۱۶ برابر با 262% بود. پیشنهاد میکنم رو این زبان برنامه نویسی هم فکر کنید و تحقیقاتی در مورد این زبان داشته باشید. این زبان در رده بندی انجمن TIOBE رتبه 13 رو دارد و احتمال پیشرفت این زبان در جدول زیاد است. اما یه مشکلی هست آن هم بحث تحریم کاربران ایرانی توسط اپل است و یک نکته دیگه درخواست نوشتن اپلیکیشن ios نسبت به اندروید در ایران خیلی خیلی پایین است. پس این مسائل رو هم در نظر داشته باشید. این رو بگم اگر قصد رفتن به خارج کشور رو دارید میتونید بیشتر روی این زبان برنامه نویسی تمرکز کنید.
شش: پایتون
پایتون یک زبان همه منظوره و بسیار محبوب است! اگر فقط به شغل فکر میکنید، فریمورک‌های پایتون بهترین انتخاب برای شما هستند. پایتون سینتکس بسیار ساده‌ای دارد که به همین دلیل باعث شده بهترین پیشنهاد برای یادگیری اولین زبان برنامه‌نویسی برای مبتدی‌ها در کنار سی شارپ باشد. بدون شک، پایتون یکی از بهترین و محبوبترین زبان‌هایی است که میتوانید یاد بگیرید. میزان رشد پایتون در سال 2016 برابر با 54% بود. این زبان در رده بندی انجمن TIOBE در رتبه پنجم قرار دارد. البته اینو هم بگم یکم سختر نسبت به سی شارپ، ASP.Net و PHP میتوانید کار پیدا کنید چون هنوز در ایران جا نیفتاده است. و برای کسایی که در خارج کشور هستند گزینه مناسب تری است.
البته در این لیست میتونست چند زبان برنامه نویسی دیگه باشند اما باید واقع گرا باشیم و حالا در مورد این زبان ها هم صحبت میکنم تا متوجه بشید بعضی از زبان ها واقعا بازار کار خوبی ندارند. زبان هایی مثل سی، سی پلاس پلاس، روبی، ویژوال بیسیک دات نت، دلفی، پرل و چند زبان دیگر.
سی و سی پلاس پلاس:
این دو زبان درسته در بخش رتبه بندی در جایگاه دوم و سوم قرار دارند اما باید قبول کرد این دو زبان در ایران بیشتر جنبه آموزشی و آکادمیک دارند و نه بیشتر.
روبی و پرل:این دو زبان رو خیلی ها اصلا نمیشناسن زبان روبی یک زبان برنامه‌نویسی انعطاف‌پذیر، پویا و شیءگرا است. روبی ویژگی‌های نگارشی پرل و شی گرایی اسمال‌تاک را با هم در خود دارد. زبان روبی در سال‌های میانی دهه ۱۹۹۰ توسط یوکیهیرو ماتسوموتو در ژاپن اختراع شد. زبان روبی پارادایم‌های گوناگون برنامه‌نویسی از جمله برنامه‌نویسی تابعی، شیء گرا و بازتابی را پشتیبانی میکند، دارای گزاره‌ها و متغیرهای پویا و مدیریت حافظه خودکار است. و در ایران زیاد کاربرد ندارد و خیلی کمی درگیر این زبان برنامه نویسی هستند. و در جایگاه دهم جهانی قرار دارد. خیلی ها معتقدند که زبان Perl ، نسخه جدید زبان COBOL است . Perl همچنین مانند یک نوار مسیر عبوری برای اینترنت به نظر میرسد و بیشتر برای هماهنگ سازی پایگاه های اطلاعاتی با دیگر سیستم ها به کار می رود . بی شک تا زمانی که زبان های اسکریپتی و پویا مثل Perl ، PHP ، Python و Ruby متقاضی دارند ، زبان های اصلی مثل Java ، در پشت سر اینها می مانند و دلیل آن رشد روز افزون محبوبیت این زبان ها در میان افرادی است که توانایی های بالقوه و قدرت کاربردی اینگونه نرم افزار ها را درک کرده که باعث میشود نیاز به برنامه نویسان این زبان ها در جامعه رشد کنند .البته به گفته سایت Indeed.com ، تقاضا برای زبان Perl بیش از تقاضا برای زبان های دیگر مثل PHP ، Python و Ruby میباشد . در فهرست بندی TIOBE ، زبان Perl در رده نهم جدول رده بندی قرار گرفت .
دلفی و ویژوال بیسیک دات نت:این دو زبانم یه زمانی در ایران جز زبان های محبوب بودن اما با امدن زبانی مثل سی شارپ کم کم از دوره خارج شدن البته هنوز هنوزه استفاده می شود اما مثل قبل نیست و خیلی کم استفاده می شوند و میتوان گفت آینده خاصی ندارند. ویژوال بیسیک دات نت در رتبه 8 و دلفی در رتبه 12 قرار دارند.
.png)
